Η κοινότητα Πηγαινιών βρίσκεται στην περιοχή Τυλληρίας η οποία είναι ορεινή χερσόνησος της Κύπρου στο βορειοδυτικό μέρους του νησιού ανάμεσα στον Κόλπο Χρυσοχούς και τον Κόλπο του Μόρφου.

Η μορφολογία του εδάφους είναι απότομα ορεινή με υψόμετρο μέχρι και 800 μέτρα και σε μικρή απόσταση από την παραλία.

Η κοινότητα Πηγαινιών  της Επαρχίας Λευκωσίας είναι ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας με μαγευτική και πανοραμική  θέα και απέχει περίπου 75 χιλιόμετρα από την Λευκωσία, περίπου 85 χιλιόμετρα από την Πάφο και  55 λεπτά από την Πόλη της Χρυσοχόους.

Ονομασία 

Σύμφωνα με τη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, το χωριό πήρε το όνομα του από το θαμνίσκο «πήανον» ή «πήγανον» (peganum harmala) , το οποίο είναι ένα φαρμακευτικό και βαφικό φυτό που φυτρώνει στην περιοχή.

Η περιοχή Τυλληρίας είναι η ευλογημένη χώρα της Αγίας Ελένης. Η παράδοση αναφέρει ότι οι  κάτοικοι της περιοχής Τυλληρίας  μεταφέρθηκαν από την Αγία Ελένη.

Στην συνέχεια οι παραδόσεις της Αγίας Ελένης αντικαταστάθηκαν από παραδόσεις για την Παναγία, όπου η χαριτόβρυτη εικόνα της Παναγίας  Ελεούσα του Κύκκου έφθασε με βασιλική πομπή στην  περιοχή και ανέβηκε στη μόνιμη κατοικία της στον Κύκκο.

Η παράδοση λέει ότι κατά την μετάβαση της εικόνας της Παναγίας στον Κύκκο, τα πεύκα έκλιναν από σεβασμό τις κορυφές τους, και τα οποία φαίνονται μέχρι και σήμερα να υποκλίνονται με σεβασμό.

Οι  κάτοικοι  όμως πιστεύουν ότι η Παναγία ήρθε ολόσωμη και στοιχεία που υπάρχουν μέχρι και σήμερα στοιχειοθετούν τα πιστεύω των κατοίκων.

Δυτικά της περιοχής υπάρχει ένα τοπωνύμιο που λέγεται  Μούττη του ΄Αμμου.

Η παράδοση αναφέρει ότι κατά την είσοδο της Παναγίας στην περιοχή την ακολούθησε η άμμος της θάλασσας.  Η Παναγία όταν κάθισε να ξεκουραστεί ευλόγησε την άμμο, εκείνη η οποία μέχρι και σήμερα έμεινε ακίνητη και είναι το σημερινό αμμόβουνο.

Μία άλλη παράδοση αναφέρει  συγκεκριμένα στην περιοχή Καννά των κοινοτικών ορίων Πηγαινιών υπάρχει μία βρύση με το όνομα Παναγία του Αππάρου.   Εκεί υπάρχει το αποτύπωμα του ποδιού του αλόγου που χρησιμοποιούσε η Παναγία καθώς περνούσε από εκεί για να πάει στο θρονί  της.

Επίσης η Βρύση της Παναγίας η οποία βρίσκεται στην περιοχή  μεταξύ Λιμνιώνα  και Μανσούρα, αναφέρεται στην παράδοση.  Όταν η Παναγία βγήκε στη στεριά από τη θάλασσα , δίψασε και αφού κτύπησε με το ανοιγμένο χέρι της το βράχο, βγήκε νερό με  το οποίο ξεδίψασε.  Σήμερα φαίνεται το αποτύπωμα του χεριού της Παναγίας εκεί.

Η ιστορία της περιοχής Τυλληρίας δεν σταματά εδώ.  Η ιστορία συνεχίζεται και η περιοχή η οποία έζησε στιγμές δόξας στη συνέχεια έζησε μέρες συμφοράς.

Η κοινότητα Πηγαινιών ήταν μία από τις κοινότητες η οποία δέχτηκε σοβαρό πλήγμα ανελέητων βομβαρδισμών,  τόσο από τις μάχες του 1964, αλλά και της εισβολής του 1974 από τον Τουρκικό Αττίλα.

Πλήγμα το οποίο πλήρωσε πολύ ακριβά, αφού πολλοί κάτοικοι έφυγαν από την περιοχή και μετοίκησαν σε άλλες περιοχές της Κύπρου για ένα καλύτερο μέλλον.

Πληθυσμός

Η πληθυσμιακή πορεία των Πηγαινιών από το 1891 έως και το 1931 ακολουθούσε ανοδική πληθυσμιακή πορεία. Τις χρονιές 1946, 1960 και 1982, ο πληθυσμός συνυπολογίστηκε μαζί με το γειτονικό χωριό, Χαλέρι.

Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι της κοινότητας είναι 90 άτομα, ενώ τα σαββατοκυρίακα και τις γιορτές οι απόδημοι της κοινότητας ξεπερνούν τα 250 άτομα.

Αρκετοί είναι οι απόδημοι που έχουν φτιάξει τις παλιές οικογενειακές οικίες τους,  με ένα ιδιαίτερο γραφικό χαρακτήρα, διατηρώντας  το σχέδιο της παραδοσιακής κατοικίας .

Οι προοπτικές ανάπτυξης της γεωγραφικής θέσης της κοινότητας Πηγαινιών είναι πολύ καλές.  Μελλοντικά η περιοχή θα παρουσιάσει σημαντική τουριστική και οικοδομική ανάπτυξη.

Εκκλησίες
Στο χωριό υπάρχουν δύο εκκλησίες, η μια είναι αφιερωμένη στον Άγιο Χαράλαμπο και  η άλλη αφιερωμένη στην Αγία Μαρίνα. Περισσότερα: Εκκλησίες

Ασχολίες
Αρκετοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν για χρόνια με την παραγωγή καρβούνων και την κτηνοτροφία. Την ενασχόληση άλλωστε με την παραγωγή καρβούνων, μαρτυρούν οι κομμένοι κορμοί των δέντρων στο δάσος και στα φορτηγά, όπως χαρακτηριστικά παρατηρεί ο Καρούζης.

Πηγές:
Γιώργου Καρούζη, Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Λευκωσία, Πόλη και Επαρχία, 2002
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια